จังหวัด ลพบุรี ตั้งอยู่ในภาคกลางของประเทศไทย และมีลักษณะภูมิศาสตร์ที่หลากหลายทั้งที่ราบ ที่ราบสูง และภูเขา โดยสามารถสรุปข้อมูลด้านภูมิศาสตร์ของลพบุรีได้ดังนี้:
1. ที่ตั้ง
- ลพบุรีตั้งอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 150 กิโลเมตร ไปทางทิศเหนือ
- พิกัดโดยประมาณ: ระหว่างเส้นรุ้งที่ 14°48′ – 15°15′ เหนือ และเส้นแวงที่ 100°30′ – 101°30′ ตะวันออก
2. ลักษณะภูมิประเทศ
- พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบ เหมาะแก่การเกษตรกรรม เช่น การปลูกข้าว ข้าวโพด มันสำปะหลัง
- ภูเขาและที่ราบสูง อยู่ทางตอนเหนือและตะวันออกของจังหวัด เช่น เทือกเขาเพชรบูรณ์ และเขาพระงาม
- มี ที่ราบลุ่มแม่น้ำป่าสัก ไหลผ่านตอนใต้ของจังหวัด ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์
3. แม่น้ำสายสำคัญ
- แม่น้ำป่าสัก เป็นแม่น้ำสายหลักของจังหวัด ใช้ในการเกษตรและเป็นแหล่งน้ำดิบสำคัญ
- แม่น้ำเล็กอื่นๆ เช่น ลำนารายณ์ ลำสนธิ
4. ภูมิอากาศ
- เป็น ภูมิอากาศแบบร้อนชื้นเขตร้อน (Tropical Savanna)
- มี 3 ฤดูกาลชัดเจน: ฤดูร้อน (มี.ค.-พ.ค.), ฤดูฝน (มิ.ย.-ต.ค.), ฤดูหนาว (พ.ย.-ก.พ.)
- อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีอยู่ที่ประมาณ 28-30 องศาเซลเซียส
สถานที่ท่องเที่ยว ลพบุรี ที่น่าสนใจ
1.พระปรางค์สามยอด
พระปรางค์สามยอด เป็นโบราณสถานที่มีชื่อเสียงที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดลพบุรี และถือเป็นสัญลักษณ์ประจำเมืองลพบุรีที่มีความสำคัญทั้งทางประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม และศาสนา
ข้อมูลทั่วไป
- ชื่อ: พระปรางค์สามยอด
- ที่ตั้ง: ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมืองลพบุรี ใกล้กับสถานีรถไฟลพบุรี
- ยุคสมัย: สร้างขึ้นในสมัย ขอม (อาณาจักรเขมรโบราณ) ประมาณพุทธศตวรรษที่ 17-18 (ราวพ.ศ. 1600–1700)
- ศิลปะ: ศิลปะเขมรแบบบายน (Bayon Style) ที่ได้รับอิทธิพลจากนครวัดและนครธมของกัมพูชา
ลักษณะสถาปัตยกรรม
- ประกอบด้วย ปรางค์ 3 องค์ สร้างด้วย ศิลาแลง วางเรียงติดกันบนฐานเดียวกัน หันหน้าไปทางทิศตะวันออก
- แต่ละองค์เป็น ปรางค์ประธาน มีทางเดินเชื่อมถึงกัน
- เดิมเป็นศาสนสถานในศาสนาพราหมณ์ ต่อมาในสมัยอยุธยาได้ถูกดัดแปลงเป็น วัดพุทธศาสนา
ความสำคัญ
- เป็น ศูนย์กลางทางศาสนาและวัฒนธรรม ของลพบุรีในอดีต
- ถือเป็นตัวอย่างของการผสมผสานระหว่าง ศิลปะเขมรโบราณกับศิลปะไทย
- ปัจจุบันเป็น แหล่งท่องเที่ยวสำคัญ และยังเป็นที่รู้จักในฐานะ แหล่งอาศัยของลิงแสม ที่มีอยู่จำนวนมากรอบๆ บริเวณ
2.พระนารายณ์ราชนิเวศน์
พระนารายณ์ราชนิเวศน์ เป็นพระราชวังเก่าแก่ที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ ตั้งอยู่ในจังหวัดลพบุรี สร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา และถือเป็นหนึ่งในโบราณสถานที่แสดงให้เห็นถึงความรุ่งเรืองของลพบุรีในอดีต โดยเฉพาะในยุคสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
ข้อมูลทั่วไป
- ชื่อเต็ม: พระนารายณ์ราชนิเวศน์
- ที่ตั้ง: ริมถนนพระปิยะ ตำบลท่าหิน อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
- ผู้สร้าง: สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (ครองราชย์ พ.ศ. 2199–2231)
- สร้างขึ้นเมื่อ: ประมาณ พ.ศ. 2209
- ยุคสมัย: กรุงศรีอยุธยา
วัตถุประสงค์ในการสร้าง
สมเด็จพระนารายณ์มหาราชโปรดให้สร้างพระราชวังแห่งนี้ขึ้น เพื่อใช้เป็น ราชฐานที่ประทับในฤดูฝน และเป็นศูนย์กลางในการ ติดต่อกับชาวต่างชาติ รวมถึงใช้ในการว่าราชการแทนพระนคร (อยุธยา)
ลักษณะสำคัญของพระราชวัง
พระราชวังแบ่งออกเป็น 3 เขตหลัก ได้แก่:
- เขตพระราชฐานชั้นนอก
- เป็นบริเวณของข้าราชการ ทหาร และผู้รับใช้
- มี หมู่ตึกพระคลังสินค้า และโรงครัวหลวง
- เขตพระราชฐานชั้นกลาง
- เป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์
- มี พระที่นั่งสุทธาสวรรย์ และ พระที่นั่งดุสิตสวรรค์ธัญญมหาปราสาท
- เขตพระราชฐานชั้นใน
- เป็นที่พำนักของนางใน
- มีซุ้มประตูและทางเดินลับมากมาย
ความสำคัญทางประวัติศาสตร์
- เป็นสถานที่ที่ สมเด็จพระนารายณ์ทรงต้อนรับคณะราชทูตจากฝรั่งเศส ที่พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ส่งมา เช่น เชอวาลีเยร์ เดอ โชมงต์ และบาทหลวง เดอ ลาลูแบร์
- เป็นศูนย์กลางความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยกับชาติตะวันตกในสมัยนั้น
- แสดงให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองของลพบุรีในฐานะ “ราชธานีที่สอง”
3.วัดเขาวงพระจันทร์
วัดเขาวงพระจันทร์ เป็นวัดที่มีชื่อเสียงและเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวลพบุรี ตั้งอยู่ที่ตำบลห้วยโป่ง อำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี วัดแห่งนี้มีความโดดเด่นทั้งในด้านศาสนา ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม
ลักษณะภูมิประเทศ
- วัดตั้งอยู่บริเวณเชิงเขาวงพระจันทร์ ซึ่งเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในจังหวัดลพบุรี
- ยอดเขาสูงประมาณ 650 เมตรจากระดับน้ำทะเล
- มีบันไดขึ้นสู่ยอดเขาจำนวน 3,790 ขั้น ระยะทางประมาณ 1.68 กิโลเมตร
- บนยอดเขาประดิษฐาน รอยพระพุทธบาทแท้ (รอยพระบาทที่ 4) ซึ่งเป็นจุดหมายสำคัญของผู้แสวงบุญ
ตำนานเขาวงพระจันทร์
ตำนานเล่าว่า ท้าวกกขนาก ยักษ์ตนสุดท้ายที่ไม่ยอมแพ้พระราม ถูกพระรามแผลงศรปักอกและตกลงมาที่ยอดเขานี้ นางนงประจันทร์ ลูกสาวของท้าวกกขนาก ได้ติดตามมาดูแลพ่อของตน ตำนานนี้เป็นที่มาของชื่อ “เขานงประจันต์” หรือ “นางพระจันทร์” ซึ่งต่อมาเพี้ยนเป็น “เขาวงพระจันทร์”
งานประเพณีสำคัญ
เทศกาลนมัสการรอยพระพุทธบาทเขาวงพระจันทร์ จัดขึ้นประมาณเดือนสาม ช่วงเทศกาลตรุษจีนของทุกปี โดยในปี พ.ศ. 2568 นี้ จัดขึ้นระหว่างวันที่ 29 มกราคม – 12 กุมภาพันธ์ รวม 15 วัน 15 คืน ในช่วงเทศกาลนี้ นักท่องเที่ยวสามารถขึ้นเขาได้ตลอด 24 ชั่วโมง
