นครพนม เป็นจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน (หรือที่คนอีสานเรียก “ภาคอีสานตอนบน”) ติดกับแม่น้ำโขงและมีพรมแดนติดประเทศลาว
อาณาเขตติดต่อ:
- ทิศเหนือ: ติดต่อกับจังหวัดบึงกาฬ
- ทิศตะวันออก: ติดแม่น้ำโขง กั้นเขตแดนกับแขวงคำม่วน ประเทศลาว
- ทิศใต้: ติดต่อกับจังหวัดมุกดาหาร
- ทิศตะวันตก: ติดต่อกับจังหวัดสกลนคร
ภูมิประเทศ:
ส่วนใหญ่เป็น ที่ราบสูงสลับที่ราบลุ่ม โดยเฉพาะบริเวณริมฝั่งแม่น้ำโขงเป็นพื้นที่ราบลุ่มที่เหมาะแก่การเพาะปลูก พื้นที่ด้านในจะเป็นที่ราบสูงแบบลูกคลื่นและเนินเตี้ย ๆ สลับป่าไม้
แม่น้ำสำคัญ:
- แม่น้ำโขง (เส้นเลือดใหญ่ของจังหวัดและภูมิภาคอีสาน)
- แม่น้ำสงคราม
- ลำน้ำบัง
ภูมิอากาศ:
เป็นแบบ มรสุมเขตร้อน
- ฤดูร้อน: มีนาคม – พฤษภาคม
- ฤดูฝน: มิถุนายน – ตุลาคม (ได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้)
- ฤดูหนาว: พฤศจิกายน – กุมภาพันธ์ (ค่อนข้างหนาวเย็นกว่าหลายพื้นที่ในอีสาน)
พื้นที่ทั้งหมด:
ประมาณ 5,512 ตารางกิโลเมตร
ที่เที่ยวห้ามพลาดใน นครพนม
1.พระธาตุพนม
ที่ตั้ง:
ตั้งอยู่ที่ วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม ริมแม่น้ำโขง
ความสำคัญ:
- เป็น พระธาตุประจำปีวอก และคนเกิดวันอาทิตย์ ตามคติล้านช้างและล้านนา
- เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่แผ่นดินอีสานมากว่า 2,000 ปี
- เชื่อกันว่าภายในบรรจุ พระบรมสารีริกธาตุ (กระดูกส่วนหน้าอก) ของพระพุทธเจ้า
ประวัติ:
- ตามตำนานสร้างขึ้นในสมัย พระมหากัสสปะเถระ หลังพระพุทธเจ้าปรินิพพานได้ 8 ปี
- เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวพุทธทั้งฝั่งไทยและฝั่งลาว
- เคยพังลงทั้งองค์เมื่อปี พ.ศ. 2518 จากพายุฝนและฟ้าผ่า
- ได้รับการบูรณะขึ้นใหม่เมื่อปี พ.ศ. 2520 โดยคงลักษณะเดิมไว้เกือบทั้งหมด
ลักษณะสถาปัตยกรรม:
- องค์พระธาตุเป็นทรงสี่เหลี่ยมสูงเรียวแหลม แบบศิลปะผสมระหว่าง ล้านช้าง กับ ล้านนา
- สูงประมาณ 57 เมตร
- ตกแต่งด้วยลวดลายปูนปั้นและทองคำ
งานประเพณีสำคัญ:
- งานนมัสการพระธาตุพนม จัดขึ้นทุกปีช่วง วันขึ้น 8 ค่ำ ถึง 15 ค่ำ เดือน 3 (ราวๆ กุมภาพันธ์)
- มีพิธีบวงสรวง เวียนเทียน และงานบุญใหญ่ระดับภาคอีสาน
2.พญาศรีสัตตนาคราช
ที่ตั้ง:
- ตั้งอยู่ที่ ริมแม่น้ำโขง ตัวเมืองนครพนม
- บริเวณลานศรีสัตตนาคราช จุดแลนด์มาร์กยอดนิยมของทั้งนักท่องเที่ยวและชาวบ้าน
ความสำคัญ:
- เป็น พญานาคเจ็ดเศียร (สัตตะ = 7) ซึ่งชาวลุ่มน้ำโขงทั้งฝั่งไทยและลาวเคารพนับถือ
- เชื่อกันว่าเป็น พญานาคผู้พิทักษ์ลุ่มน้ำโขง และเป็นผู้ดูแลพระธาตุพนม
- ตามตำนาน ถือเป็นหนึ่งในราชาแห่งนาค 9 ตนผู้ครองเมืองบาดาลใต้ลุ่มน้ำโขง
ลักษณะขององค์พญานาค:
- ทำจาก ทองเหลืองรมดำ น้ำหนักรวมประมาณ 9 ตัน
- ความสูงรวมแท่นฐานประมาณ 15 เมตร
- พญานาคมี 7 เศียร งามสง่าหันหน้าออกสู่แม่น้ำโขง
- ศิลปะผสมผสานระหว่าง ศิลปะล้านช้าง กับ ศิลปะพื้นเมืองอีสาน
พิธีกรรมสำคัญ:
- ชาวบ้านและนักท่องเที่ยวมักจะมาไหว้ขอพร โดยเฉพาะเรื่อง โชคลาภ การเดินทางปลอดภัย และความสำเร็จในชีวิต
- ในช่วงเทศกาล ออกพรรษา จะมีงาน บั้งไฟพญานาค ซึ่งเชื่อว่าเป็นปรากฏการณ์จากพญานาค
ตำนานเกี่ยวข้อง:
- พญาศรีสัตตนาคราช ถือเป็นผู้นำแห่งเหล่านาค
- เป็นผู้สร้างเมืองนครพนม และมีพันธะกับ พระมหากัสสปะเถระ ในการดูแลพระธาตุพนม
3.พิพิธภัณฑ์จวนผู้ว่าจังหวัดนครพนม
ที่ตั้ง:
ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขง ในเขตเทศบาลเมืองนครพนม ใกล้ๆ กับแลนด์มาร์กพญาศรีสัตตนาคราช
ประวัติ:
- เป็นอาคารเก่าแก่ สร้างขึ้นตั้งแต่ สมัยรัชกาลที่ 5
- เดิมใช้เป็นที่พักอาศัยและที่ทำการของผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม
- ปัจจุบันได้รับการบูรณะให้เป็น พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น เพื่อจัดแสดงเรื่องราวความเป็นมาของนครพนม รวมถึงวิถีชีวิตและศิลปวัฒนธรรมของคนลุ่มน้ำโขง
ลักษณะสถาปัตยกรรม:
- ตัวอาคารเป็นแบบ โคโลเนียล (Colonial Style) ผสมผสานกับศิลปะไทย
- เป็นอาคารไม้ 2 ชั้น ทาสีขาว
- หลังคาทรงปั้นหยา มีมุขหน้าแบบบ้านผู้ดีสมัยโบราณ
- ลวดลายช่องลมฉลุไม้และหน้าต่างโค้งมน เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว
สิ่งที่น่าสนใจในพิพิธภัณฑ์:
- จัดแสดงข้าวของเครื่องใช้เก่า ๆ
- เล่าประวัติของผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนมตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน
- บอกเล่าตำนานพระธาตุพนม ตำนานพญานาค และวิถีชีวิตชาวนครพนม
- มีโซนจัดแสดงวัฒนธรรมพื้นบ้าน เครื่องดนตรีพื้นเมือง และงานฝีมือ
การใช้งานปัจจุบัน:
- เป็นพิพิธภัณฑ์ให้เข้าชม
- เป็นสถานที่จัดนิทรรศการและกิจกรรมท้องถิ่นในโอกาสสำคัญ
บรรยากาศ:
- ร่มรื่น สวยงามมากเพราะตั้งอยู่ติดริมแม่น้ำโขง
- ถ่ายรูปออกมาสวยสุด ๆ โดยเฉพาะตอนเย็นๆ
